Βουτιές με σκανταλόπετρα

Η σκανταλόπετρα είναι ένα κομμάτι πέτρας, συνήθως μάρμαρο η γρανίτης, με στρογγυλεμένες γωνίες και υδροδυναμικό σχήμα, βάρους από 8-14 κιλά, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι σφουγγαράδες από την αρχαιότητα μέχρι πριν από λίγα χρόνια, σαν βοηθητικό εργαλείο στις καταδύσεις τους.
Στην μιά της άκρη υπάρχει μιά τρύπα στην οποία είναι δεμένο ένα μακρύ σχοινί που ξετυλίγεται από την βάρκα κατά την κατάδυση και ξαναμαζεύεται κατά την ανάδυση. Σ'αυτήν είναι περασμένο και ένα μικρό σχοινί με μιά θηλειά, την οποία περνά στον καρπό του ο σφουγγαράς, γιά να μπορεί να ελευθερώνει τα χέρια του χωρίς να χαθεί η σκανταλόπετρα και η σύνδεσή του με την βάρκα.
Μέχρι την δεκαετία του 1960, αρκετοί σφουγγαράδες χρησιμοποιούσαν την πανάρχαια μέθοδο κατάδυσης με σκανταλόπετρα.
Ο γυμνός δύτης βουτούσε από την βάρκα κρατώντας την σκανταλόπετρα με τα δύο του χέρια και τον ένα καρπό περασμένο στην θηλειά.
Στην διάρκεια της κατάδυσης χρησιμοποιούσε την σκανταλόπετρα σαν βάρος γιά να καταδύεται γρήγορα, σαν πηδάλιο γιά να αλλάζει κατεύθυνση και σαν φρένο γιά να επιταχύνει η να επιβραδύνει τον ρυθμό κατάδυσης.
Οταν έφτανε στον βυθό, ελευθέρωνε τα χέρια του γιά να μαζέψει τα σφουγγάρια και όταν τελείωνε την δουλειά του έδινε το σχετικό σήμα στον βοηθό πάνω στη βάρκα, με το σκοινί που ήταν δεμένο στην σκανταλόπετρα.
Τότε ο βοηθός, τραβώντας το σκοινί, ανέβαζε στην επιφάνεια τον σφουγγαρά που στηριζόταν στο σκοινί η και με τα πόδια του πάνω στην σκανταλόπετρα.
Οπως φαίνεται από αυτή τη μικρή περιγραφή η σκανταλόπετρα έχει πολλαπλό ρόλο. Είναι το αντίστοιχο των σημερινών βαρών που χρησιμοποιούνται στις καταδύσεις αλλά ταυτόχρονα είναι πηδάλιο, φρένο και βάση στήριξης κατά την ανάδυση. Ενώ το σχοινί που είναι δεμένη, εκτός των άλλων, είναι το μέσο επικοινωνίας με την βάρκα.
Η μέθοδος της κατάδυσης με σκανταλόπετρα έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Ακριβώς γι'αυτό τον λόγο έφτασε σε μέγιστα επίπεδα τελειότητας και μέγιστα επίπεδα ασφάλειας.
Το γεγονός ότι είναι μιά σκληρή δουλειά αλλά και η βιομηχανοποίηση των καταδύσεων, οδήγησαν την κατάδυση με σκανταλόπετρα σε πλήρη εξαφάνιση.
Στο παρελθόν έχουν γίνει αρκετές μεμονωμένες προσπάθειες για την ανάδειξη της κατάδυσης με σκανταλόπετρα και μας θύμισαν την εποχή δόξας των σφουγγαράδων. O Ιταλός Umberto Pelizzari που είναι ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της ελεύθερης κατάδυσης, στις 12 Σεπτεμβρίου 1998 στην Κάρπαθο, καταδύθηκε με σκανταλόπετρα στα 100 μέτρα, προς τιμή του Στάθη Χατζή ενος σφουγγαρά από την Σύμη, ο οποίος το 1913 απελευθέρωσε την άγκυρα του Ιταλικού πολεμικού Regina Margerita που είχε παγιδευτεί σε βάθος 48 οργιές (περίπου 82,5 - 87,5 μέτρα).Η κατάδυση με Σκανταλόπετρα είναι η καταδυτική κληρονομιά της Ελλάδας και των σφουγγαράδων του Αιγαίου.