ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

Το βορειοανατολικό πόδι της Χαλκιδικής είναι η χερσόνησος του Άθω. Είναι περίπου 50km μακρύ, ανάμεσα σε 5 και 10km πλάτος και επεκτείνεται νοτιοανατολικά. Στο νότιο άκρο του υψώνεται από την θάλασσα 2033m το όρος Άθως.
Το Άγιον Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Πρωτεύουσά του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.
Το Άγιον Όρος έχει σήμερα μοναστικά ιδρύματα που χωρίζονται σε έξι (6) κατηγορίες: τις μονές, τις σκήτες, τα κελιά, τις καλύβες, τα καθίσματα και τα ησυχαστήρια.

α) Μονές:
Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται να αυξομειωθούν. Είναι μεγάλα πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απομάκρυνση των πειρατών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια. Έχουμε δύο ειδών μονές: ί) Τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, π) Τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κων/πόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).

β) Σκήτες:
Μοναστικά ιδρύματα που βρίσκονται στο έδαφος των κυρίαρχων μονών, στις οποίες και ανήκουν. Είναι οργανωμένες κοινότητες που ο κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας τους εγκρίνεται από τη μονή. Έχουμε σκήτες ιδιόρρυθμες ή κοινόβιες. Ιδιόρρυθμες είναι πολλές καλύβες (σπίτια) γύρω από ένα κεντρικό ναό, τον Κυριάκο. Επικεφαλής της σκήτης είναι ο Δι-καίος που εκλέγεται για ένα χρόνο. Κάθε Κυριακή και στις γιορτές οι μοναχοί πραγματοποιούν τις ακολουθίες τους στο Κυριάκο. Τις άλλες μέρες στους ναΐσκους των κελιών τους. Στις κοινοβιακές σκήτες ο Δίκαιος λέγεται Ηγούμενος και είναι ισόβιος. Τα κτίρια είναι σαν των μοναστηριών αλλά δεν μπορούν ποτέ να γίνουν μοναστήρια. Έχουμε 12 σκήτες τις εξής: ί) Της Αγίας Άννας π) Νέα Σκήτη πι) Σκήτη Καυσοκαλυ-βίων ίν) Τιμίου Προδρόμου (ανήκει στη μονή Μεγίστης Λαύρας ν) Αγίου Δημητρίου νί) Αγίου Ανδρέα (Βατοπεδίου) νϋ) Αγίου Ιωάννου Προδρόμου (Ιβήρων) νίπ) Αγίου Δημητρίου του Λάκκου (Αγίου Παύλου) ίχ) Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ξενοφώντος) χ) Αγίου Παντελεήμονος (Κουτλουμουσίου) χι) Προφήτη Ηλία (Παντοκράτορα) χπ) Αγίου Παντελεήμονος ή "Βογοροδίτσα

γ) Κελλιά:
Είναι ευρύχωρα οικοδομήματα σαν αγροτικές κατοικίες, έχουν ενσωματωμένο ναό και παραχωρούνται από την κυρίαρχη μονή σε ομάδα τριών προσώπων κατά το σύστημα της διαδοχής. Πάνω από εννιά οι μοναχοί των κελλιών δεν μπορούν να αυξηθούν. Επικεφαλής είναι ο Γέροντας και οι άλλοι είναι οι υποτακτικοί του.

δ) Καλύβες:
Μικρότερα κτίρια που μοιάζουν με κελλιά με δική τους εδαφική περιοχή. Παραχωρούνται από την μονή σε ένα άτομο ή σε ομάδα δύο - τριών ατόμων.


ε) Καθίσματα:
Είναι μικρές καλύβες μ' ένα μόνο μοναχό. Σε αυτά οι μοναχοί διακρίνονται για την υψηλή τους πνευματικότητα .

στ)Ησυχαστήρια:
Λέγονται αλλιώς και ασκητήρια ή ασκηταριά Είναι μικρά καθίσματα μακριά από τις μονές σε έρημους τόπους, σε βράχους, σε απάτητες κορφές, σε ρωγμές βράχων όπου οι μοναχοί ζουν με πολύ σκληρή άσκηση , ατέλειωτες προσευχές και νηστείες, με μεγάλες αγρυπνίες κάνοντας έτσι μια παρά πολύ αυστηρή άσκηση χωρίς εμπόδια φτάνοντας στα ανώτερα και υψηλότερα στάδια του μοναχισμού.


Ιερές Μονές Αγίου Όρους

† Ι.Μ. ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ
† Ι.Μ. ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ
† Ι.Μ. ΙΒΗΡΩΝ
† Ι.Μ. ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ
† Ι.Μ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
† Ι.Μ. ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ
† Ι.Μ. ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ
† Ι.Μ. ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
† Ι.Μ. ΖΩΓΡΑΦΟΥ
† Ι.Μ. ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ
† Ι.Μ. ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΥ
† Ι.Μ. ΦΙΛΟΘΕΟΥ
† Ι.Μ. ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑ
† Ι.Μ. ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
† Ι.Μ. ΣΤΑΥΡΟΝΙΚΗΤΑ
† Ι.Μ. ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ
† Ι.Μ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
† Ι.Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ
† Ι.Μ. ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ
† Ι.Μ. ΚΩΝΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ

Το όρος Άθως είναι χερσόνησος , και η πατρίδα πολλών ανδρών. Μόνο ανδρών! Εδώ στον Άθω τελειώνει ο κόσμος των γυναικών. Έχει απαγορευθεί η είσοδος πάνω από 1200 χρόνια. Εδώ είναι το βασίλειο της Παναγίας και των υπηρετών της, των μοναχών του Αγίου Όρους. Πολλοί αιώνες πέρασαν, αμέτρητες ατυχίες και ερημώσεις κατάφεραν να ξεπεραστούν, και ακόμα οι μοναχοί επιζητούν να αντικρύσουν το θεϊκό φως. Ακόμα και σήμερα προσπαθούν ενάντια στις κάθε προκλήσεις να ανέβουν σκαλί σκαλί την σκάλα του Ιωάννη της Κλίμακος που οδηγεί στον θεό.

Οι μονές του Αγίου Όρους δεν είναι μόνο η ακλόνητη σταθερή έκφραση της πίστης αμέτρητων γενεών πιστών, αλλά είναι μνημεία πολιτισμού και τέχνης για όλο τον κόσμο. Παρόλ’ αυτά δεν είναι μόνο οι μονές το Άγιο Όρος. Ένας φίλος ερημίτης τα περιγράφει χαρακτηριστικά:« Τα μοναστήρια με τους αμέτρητους προσκυνητές είναι το σύνορο με τον έξω κόσμο, η καρδιά του Άθως χτυπά στα κελλιά και στις καλύβες». Μόνο όταν γνωρίσει κάποιος την σκληρή ζωή του ερημίτη, τότε θα καταλάβει την ζωή του Αγίου Όρους. Συνάμα συνυπάρχουν το μοντέρνο και η παράδοση μαζί. Ένα ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) από ένα ασκητήριο δεν είναι ασυνήθιστο σήμερα.

Ιστορία του Αγίου Όρους.

Από τον 6ο αι πΧ εποικούν Έλληνες στον Άθω.
Το 492 πΧ καταστρέφεται ο στόλος του Πέρση βασιλιά Δαρείου με 300 πλοία και 20000 άνδρες στο ακρωτήρι του Άθω, και η Ελλάδα γλιτώνει από την επίθεση.
Οι πρώτοι χριστιανοί έποικοι αποτραβιούνται το 600 μΧ στην ερημιά.
Από το 726 και μετά κορυφώνεται η διαφωνία για την απεικόνιση του θεού και των αγίων, η εικονομαχία . Κατά την διάρκεια του καυγά και της διαμάχης εγκαταλείπουν πολλοί μοναχοί το Βυζάντιο όπου καταστράφηκαν πολλές εικόνες και καταφεύγουν στο Άγιο Όρος όπου και σώθηκαν αρκετές από αυτές. Για αυτές τις διασώσεις ειπώθηκαν αμέτρητοι μύθοι και γραφές για θαύματα. Το 843 τελικά τελειώνει αυτήν την διαμάχη η αυτοκράτειρα Θεοδώρα .
Την ίδια εποχή ονομάζονται στο όρος αρκετοί άνδρες ως άγιοι.
Το 840 διαμένει ο Πέτρος ο Αθωνίτης 53 χρόνια σε μια σπηλιά στον γκρεμό της ερήμου, και ο Ευθύμιος ο νεότερος ακολουθεί ως θαυματοποιός το 860 μΧ.
To 874 o Βασίλειος ο 1ος καταργεί με χρυσόβουλο την φορολόγηση των μοναχών του Αγίου Όρους.
Άβατον, η απαγόρευση της εισόδου για τις γυναίκες, αναφέρεται για πρώτη φορά το 883 μΧ.
Ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης ιδρύει την Μέγιστη Λαύρα ως πρώτο μοναστήρι, και το 972 ακολουθεί η ίδρυση της μονής Βατοπεδίου.
Το 972 υπό την αιγίδα του αυτοκράτορα Ιωάννη του Τσιμισκή γράφεται το πρώτο σύνταγμα του Αγίου Όρους πάνω σε δέρμα τράγου.
Ιδρύεται το Ιβήρων ως γεωργιανό μοναστήρι.
1045 μΧ. Ένα χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του 9ου του μονομάχου επιβεβαιώνει τον όρο « Άγιον Όρος».
Το 1922 στην συνθήκη της Λοζάνης συμφωνείται η ανεξαρτησία της δημοκρατίας των μοναχών του Άθω.

Ανάβαση

Είτε από το ασκητήριο της Αγίας Άννας, του Αρσανά στα Καρούλια, είτε από το ασκητήριο Καυσοκαλύβια υπάρχει πάντα ένα μονοπάτι όμορφο και απότομο. Πολύ απότομο! 2033 μ υψώνεται το όρος Άθως από την θάλασσα. Πλήρης απόλαυση της φύσης περπατώντας μέσα από ηλιοκαμένα στενά και σκιερά δάση. Πολλά φυτά τα συναντάμε αποκλειστικά στο Άγιο Όρος. Ένα ευάρεστο διάλειμμα στον Σταυρό του Άθω σε ύψος 800 μέτρων επιβάλλεται ώστε να απολαύσουμε την θέα και να ξεκουραστούμε. Πάντα ανεβαίνοντας δεν υπάρχει περίπτωση να χάσουμε το μονοπάτι. Φθάνουμε στο ξωκλήσι της Παναγίας στα 1500 μ. και το προσπερνούμε. Μια τελευταία προσπάθεια. Αμέσως μετά βρισκόμαστε στην κορυφή του Αγίου Όρους της Ορθοδοξίας μπροστά από τον Σταυρό και το εκκλησάκι της Μεταμόρφωση του Σωτήρως και θαυμάζουμε στο φως του απογεύματος την σκιά του Όρους που εκτείνεται μακριά στην θάλασσα.

Η Μυθολογία ενός Αγίου Όρους

Η χερσόνησος του Άθω δείχνει στην Ιερουσαλήμ. Η γραμμή αυτή κόβει την Έφεσο, την πόλη όπου ζούσε η Παναγία.
Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται στο Ευαγγέλιο σε τέσσερις πόλεις: Φίλλιποι, Αθήνα, Θεσσαλονίκη και την Τροία . Εάν ενωθούν αυτές οι τέσσερις πόλεις με έναν σταυρό στην ένωση βρίσκεται το Άγιο Όρος.
Η σκιά του Όρους δείχνει την Κωνσταντινούπολη. Από την κορυφή του μπορεί κανείς όταν έχει ωραίες μέρες να δει αυτήν την πόλη.
Η Κορυφή του δείχνει στον ουρανό.